Overlijden en aanmerkelijk belang: gevolgen voor de inkomstenbelasting

Inkomstenbelasting bij overlijden

Veel mensen weten dat er in veel gevallen erfbelasting betaald moet worden over een nalatenschap. Minder bekend is dat er óók inkomstenbelasting kan worden geheven als de nalatenschap aandelen omvat die vallen onder een aanmerkelijk belang. Daarvan is sprake wanneer je ten minste 5% van de aandelen in een vennootschap bezit. In deze blog leggen we uit hoe de afrekening van inkomstenbelasting bij overlijden werkt en hoe je ervoor kunt zorgen dat dit voor jouw erfgenamen zo soepel mogelijk verloopt.

Het aanmerkelijk belang bij overlijden

Inkomsten uit een aanmerkelijk belang worden belast in box 2. Stel dat je aandelen bezit in een BV; bij overlijden beschouwt de Wet inkomstenbelasting dit als een fictieve verkoop van de aandelen. Over de waarde van deze aandelen (minus de aankoopprijs) moet inkomstenbelasting worden betaald.

Het inkomstenbelastingtarief voor inkomen uit een aanmerkelijk belang kan oplopen tot 33% (maximaal tarief 2024) of 31% (maximaal tarief 2025). Dit kan een flinke financiële druk opleveren voor jouw erfgenamen, afhankelijk van de omvang van het aanmerkelijk belang.

Mogelijkheden om belasting te beperken of uit te stellen

De wet biedt enkele mogelijkheden om de heffing van inkomstenbelasting bij overlijden uit te stellen of te beperken. Zo kunnen jouw erfgenamen onder bepaalde (strenge) voorwaarden gebruikmaken van de doorschuifregeling (hierna: DSR). Deze regeling maakt, onder strikte voorwaarden, uitstel van de belastingheffing mogelijk. Een belangrijke eis is dat er sprake moet zijn van ondernemingsvermogen. 

Als de onderneming echter al is verkocht en de BV alleen nog bestaat uit liquide middelen of beleggingen, is uitstel via de DSR niet mogelijk. In dat geval is een goede voorbereiding essentieel om toekomstige belastingheffing te beperken of soepel te laten verlopen.

Tips voor de heffing van inkomstenbelasting

De heffing van inkomstenbelasting bij overlijden kan worden beperkt, uitgesteld dan wel vergemakkelijkt op de volgende manieren:

1. Keer het vermogen van de bv tijdens leven uit

Door tijdens je leven vermogen uit de bv uit te keren, kun je gebruikmaken van het lage box 2-tarief. In 2024 kun je € 67.000 uitkeren tegen 24,5% inkomstenbelasting (€ 134.000 indien je een partner hebt). Uitkeringen hoger dan dit bedrag zijn belast tegen 33% (in 2025 zal dit tarief 31% zijn). Omdat bij overlijden het vermogen in één keer wordt belast, zal het grootste deel van het aanmerkelijk belang vaak tegen het hoogste tarief worden belast. Door jaarlijks tijdens je leven uit te keren, kun je 8,5% (6,5% vanaf 2025) inkomstenbelasting besparen.

2. Overweeg een gemeenschap van goederen

Als je alle aandelen van je vennootschap privé bezit, is bij jouw overlijden inkomstenbelasting verschuldigd over 100% van de waarde van de aandelen (verminderd met de aankoopprijs). Door een algehele gemeenschap van goederen aan te gaan, wordt jouw partner eigenaar van 50% van de aandelen. Bij jouw overlijden hoeft dan slechts over 50% van de waarde van de aandelen te worden afgerekend. Hoewel het andere deel nog belast wordt bij het overlijden van jouw partner, spreidt dit de heffing.

3. Creëer voldoende liquiditeit

Een veelvoorkomend probleem bij overlijden en verplicht afrekenen over het aanmerkelijk belang is dat er weinig liquiditeit is om de inkomstenbelasting te betalen. Het vermogen van de bv bestaat bijvoorbeeld voornamelijk uit onroerend goed, dat jouw erfgenamen liever niet verkopen. Zorg er daarom voor dat er naast niet-liquide vermogen ook liquide middelen beschikbaar zijn. Een overlijdensrisicoverzekering of een financiële buffer kan jouw erfgenamen helpen om de inkomstenbelasting te voldoen zonder dat zij de aandelen of het onroerend goed direct hoeven te verkopen.

4. Na overlijden onbelast dividend uitkeren

Als bij overlijden moet worden afgerekend over de waarde van de aandelen, hebben jouw erfgenamen de mogelijkheid om onbelast dividend uit te keren. Dit kan maximaal voor het bedrag waarover wordt afgerekend. Indien er voldoende liquide vermogen is, kunnen jouw erfgenamen door deze uitkering de erfbelasting en inkomstenbelasting betalen.

Conclusie

Een overlijden brengt al genoeg emotionele en financiële gevolgen met zich mee voor jouw erfgenamen. Door vooruit te denken, kun je ervoor zorgen dat zij niet onnodig voor financiële uitdagingen komen te staan. Met een goede fiscale planning en de juiste maatregelen maak je de overdracht van jouw aanmerkelijk belang voor jouw nabestaanden een stuk eenvoudiger en financieel draaglijker.

Wil je meer weten over inkomstenbelasting bij overlijden? Neem dan vooral contact met ons op. Je kunt ons altijd bellen op 088 321 0800 of mail naar info@bentacera.nl.